Khi vợ, chồng ly hôn, chấm dứt quan hệ hôn nhân nhưng không đồng nghĩa với việc chấm dứt quan hệ với con được sinh ra trong thời kỳ đó. Cha, mẹ vẫn có quyền và nghĩa vụ như nhau trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con.
Đối với con chưa thành niên hay trong một số trường hợp đặc biệt khác thì người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ dựa trên cơ sở thỏa thuận của vợ chồng hoặc phán quyết của Toà án. Nhưng sau đó vì một số lý do khác nhau mà bên còn lại muốn có quyền trực tiếp thì phải thực hiện thủ tục giành quyền. Để tiến hành thủ tục này thì bên thực hiện phải bảo đảm được các điều kiện giành quyền nuôi con để làm cơ sở chứng minh cho yêu cầu của mình
1: Cơ sở quyết định giao con khi ly hôn
Khi tiến hành giải quyết yêu cầu ly hôn, Toà án cũng sẽ xem xét đến việc giao con cho một bên vợ hoặc chồng nếu trong trường hợp có con chung. Người được giao trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc con là người đáp ứng được tốt hơn các tiêu chí cũng như căn cứ mà pháp luật quy định. Những căn cứ đó bao gồm:
– Quyền lợi về mọi mặt của con: Cơ sở cần xem xét trước hết để quyết định việc giao con cho một bên cha hoặc một bên mẹ chính là quyền lợi về mọi mặt của con. Những tiêu chí được xem là phù hợp cho lợi ích của con cần quan tâm đến chính là: điều kiện thực tế của vợ, chồng, tư cách đạo đức, điều kiện kinh tế, thời gian, môi trường sống, hoàn cảnh công tác, cách thức giáo dục,… Dựa vào những cơ sở này mà Toàn án sẽ đưa ra phán quyết để con được nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trong môi trường và điều kiện tốt nhất cho việc phát triển và hình thành nhân cách.
– Nguyện vọng của con: Cơ sở này chỉ có khi con chung của vợ chồng từ đủ 7 tuổi trở lên. Đây là yêu cầu bắt buộc mà Toà án phải thực hiện để tham khảo ý kiến về mong muốn thực sự của trẻ.
– Con dưới 36 tháng tuổi: Vì những yếu tố sinh học đặc thù mà con dưới 36 tháng tuổi sẽ được ưu tiên giao cho người mẹ chăm sóc, nuôi dưỡng khi ly hôn. Tuy nhiên nếu người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng thì trường hợp này vẫn bị xem xét lại.
2: Căn cứ giành lại quyền nuôi con:
Sau khi có phán quyết của Toà án về người có quyền nuôi con thì bên còn lại có thể yêu cầu xem xét lại nếu có đủ các điều kiện giành quyền nuôi con sau ly hôn. Vấn đề này thường sẽ xảy ra khi vợ, chồng không thoả thuận được với nhau về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
Nếu bên không có quyền có mong muốn được nuôi dưỡng và chăm sóc con thì cần phải có đầy đủ các yếu tố cơ bản để Tòa án có căn cứ giao con cho bạn trực tiếp nuôi dưỡng. Để giành được quyền nuôi con cần đưa ra căn cứ chứng minh cho yêu cầu đó là hợp lý, bạn cần chứng minh được khả năng nuôi con của mình là tốt nhất bao gồm cả yếu tố vật chất và yếu tố tinh thần.
– Yếu tố vật chất: Mức thu nhập hàng tháng, điều kiện kinh tế, tài sản hiện có, chỗ ở ổn định, các khoản phụ trợ khác….
– Yếu tố tinh thần: Thời gian làm việc, thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm dành cho con, điều kiện cho con vui chơi giải trí, trình độ học vấn, sức khỏe…
Khi có đủ các điều kiện giành quyền nuôi con, bạn còn cần phải chứng minh thêm những điểm bất lợi mà bên đang trực tiếp nuôi dưỡng gặp phải có thể ảnh hưởng đến quyền lợi và sự phát triển bình thường của con.
Ví dụ: công việc không ổn định, thu nhập quá thấp, thời gian làm việc thất thường, môi trường sống không đảm bảo,…. Đây sẽ là những căn cứ có khả năng làm thay đổi người được trực tiếp nuôi con sau ly hôn.
