Khi ly hôn, người bố muốn giành quyền nuôi con thì phải làm như thế nào? Công ty Luật Multi Law sẽ giải đáp cho bạn thắc mắc trên cho quý bạn đọc:
Việc chăm sóc, giáo dục con cái là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi cặp vợ chồng. Con cái được sinh ra trong gia đình hạnh phúc, nhận được đầy đủ sự quan tâm từ bố mẹ chúng và lớn lên trong môi trường đầy đủ, toàn diện là nền tảng vững chắc nhất cho bước phát triển trong tương lai. Không bố mẹ nào muốn con mình chịu thiệt thòi, tuy nhiên do hoàn cảnh ép buộc, không có lựa chọn nào khác, khi hạnh phúc gia đình tan vỡ buộc con phải lựa chọn sẽ theo bố hoặc theo mẹ.
Không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của bố mẹ, những người con có quyền được yêu thương, tôn trọng và bảo vệ. Người bố, người mẹ tạo điều kiện, chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội. Và con cũng có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 chấp thuận cho các bên ly hôn, sau khi đã thông qua hòa giải, và thỏa thuận của các đương sự có đầy đủ các điều kiện:
– Hai bên tự nguyện ly hôn
– Hai bên đã thỏa thuận với nhau về việc chia hoặc không chia tài sản chung, thỏa thuận việc trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục con.
– Sự thỏa thuận đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ, con.
Trong vấn đề chăm sóc, dưỡng dục con cái, cha mẹ có quyền và nghĩa vụ ngang nhau. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau ly hôn được quy định cụ thể tại điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 theo đó:
“ Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.”
Khi cùng nhau đi tới quyết định ly hôn, các bên đương sự với tư cách là cha, mẹ có quyền thỏa thuận người trực tiếp nuôi con, thỏa thuận này có thể được lập thành văn bản có chứng thực của cơ quan có thẩm quyền. Trong trường hợp hai bên cha mẹ không tìm được tiếng nói chung, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng.
Con từ đủ 7 tuổi trở lên sẽ xét theo nguyện vọng của con muốn theo bố hay theo mẹ.
Tòa án nhân dân tối cao trong Giải đáp số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07 tháng 4 năm 2017 Giải đáp vấn đề nghiệp vụ mới đây đã hướng dẫn:
“ … để bảo đảm quyền lợi của người con, Tòa án phải lấy ý kiến của người con, xem xét nguyện vọng của con từ đủ 7 tuổi trở lên. Phương pháp lấy ý kiến phải bảo đảm thân thiện với trẻ em. Tuy nhiên, Tòa án phải căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của người con để quyết định giao cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng”.
Trong cơ chế tố tụng, nguyện vọng của con cũng được đặt lên trên
“Đối với vụ án tranh chấp về nuôi con khi ly hôn hoặc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn, Thẩm phán phải lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ bảy tuổi trở lên, trường hợp cần thiết có thể mời đại diện cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em chứng kiến, tham gia ý kiến. Việc lấy ý kiến của con phải bảo đảm thân thiện, phù hợp với tâm lý, lứa tuổi, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức của người chưa thành niên, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, giữ bí mật cá nhân của người chưa thành niên” ( Khoản 3 Điều 208 Bộ luật tố tụng dân sự 2015).
Ngoài ý chí của con, Tòa án phải kết hợp nhiều yếu tố khác như môi trường sống của con trong tương lai, hoàn cảnh, khả năng kinh tế thực tế của cha mẹ sau khi ly hôn trên cơ sở đảm bảo quyền lợi về mọi mặt của con để quyết định việc giao con cho bố hay mẹ nuôi. Trường hợp con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Người cha muốn giành quyền nuôi con cần đáp ứng đủ điều kiện cho con cuộc sống tốt và phải chứng minh được điều kiện đó tốt hơn so với người mẹ. Nhà ở gần trường, môi trường sống lành mạnh, có khả năng kinh tế tài chính ổn định, người bố không có hành vi bạo lưc gia đình và những cư xử thiếu văn minh, có thể được Tòa án chấp thuận cho nuôi con. Khi đó, có thể yêu cầu người mẹ là người cấp dưỡng nuôi con.
Việc cấp dưỡng được thực hiện đến khi con thành niên. Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con, mức cấp dưỡng do các bên tự thỏa thuận, hoặc do Tòa án tự hạn định, tùy vào điều kiện và hoàn cảnh thực tế, thông thường là khoảng từ 15-20% mức thu nhập của người cấp dưỡng.
Sau thời gian ly hôn, khi con đã được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, nếu có bất kì vấn đề gì phát sinh, người bố hoàn toàn có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ theo khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:
“a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
- b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”
Để giành lại quyền nuôi con, khi thấy người mẹ đang vi phạm nghĩa vụ về chăm sóc, nuôi dưỡng con, cần chứng minh được:
Thứ nhất, người mẹ đang bỏ bê việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Cụ thể, dù có điều kiện tài chính tốt về mọi mặt, nhưng khi con cần chăm sóc, cần bàn tay ấm của người mẹ lại bỏ mặc con cho người giúp việc hoặc người khác chăm sóc.
Người mẹ là người gần gũi với con trẻ nhất, từ khi chúng lọt lòng đến khi lớn lên, vai trò của người mẹ cực kỳ quan trọng, bàn tay mẹ nâng niu mỗi giấc ngủ, từng bữa cơm, thiếu đi tình thương của người mẹ tâm sinh lý của con trẻ sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều. Hoặc kinh tế của người mẹ quá khó khăn, các con không được đi học đầy đủ, điều kiện vật chất thiếu thốn và các con cần có một môi trường thích hợp hơn.
Thứ hai, người bố yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con, chứng minh được bản thân có đầy đủ năng lực đảm bảo cuộc sống cho con, thể hiện qua nguồn thu nhập ổn định hiện tại cùng những kế hoạch bền vững trong tương lai, đảm bảo con không bị ảnh hưởng từ môi trường văn hóa kém lành mạnh cùng với đó người bố phải là một người không có tiền án tiền sự, phẩm chất đạo đức mẫu mực và yêu thương con.
Chứng minh được đầy đủ những yếu tố đó, có thể nộp đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con tại Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi người mẹ cư trú, hồ sơ bao gồm:
– Đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn (theo mẫu)
– Bản án ly hôn/ Quyết định có hiệu lực của Tòa án
– Bản sao công chứng Sổ hộ khẩu
– Bản sao công chứng Chứng minh thư nhân dân
– Bản sao công chứng Giấy khai sinh của con
– Các tài liệu chứng minh cho yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con.
