Quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ chồng hợp pháp chỉ có thể chấm dứt theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án. Tuỳ theo từng trường hợp mà vợ chồng có thể chấm dứt quan hệ hôn nhân theo hình thức thuận tình ly hôn hoặc đơn phương ly hôn. Riêng đối với vấn đề ly hôn xuất phát từ một bên thì trường hợp đó sẽ được giải quyết trên cơ sở căn cứ vào các điều kiện ly hôn đơn phương được quy định trong theo pháp luật hiện hành.
Trường hợp được quyền đơn phương ly hôn
Các trường hợp cho phép vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu chấm dứt quan hệ hôn nhân được xem như điều kiện ly hôn đơn phương cơ bản nhất. Cụ thể theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình 2014, vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu ly hôn nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
– Có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
– Vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích
– Bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.
Như vậy khi có những điều kiện này thì Tòa án sẽ căn cứ vào đó để giải quyết yêu cầu ly hôn đơn phương. Lưu ý, một điều kiện khác cũng nằm trong vấn đề này là người yêu cầu ly hôn đơn phương phải có nghĩa vụ chứng minh những căn cứ mà mình đã viết trong đơn khởi kiện.
Điều kiện về thủ tục khi đơn phương ly hôn
Điều kiện ly hôn đơn phương hay ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ hoặc chồng xét về mặt hình thức và thủ tục phải tuân thủ theo quy định tại khoản 1 Điều 28 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Theo đó bên có yêu cầu đồng thời là người nộp đơn xin ly hôn hay nguyên đơn và bảo đảm các nghĩa vụ liên quan.
Về thủ tục, bên có yêu cầu làm đơn yêu cầu đơn phương ly hôn gửi lên Tòa án nhân dân quận, huyện nơi bên còn lại cư trú để được yêu cầu giải quyết. Thành phần hồ sơ yêu cầu đơn phương ly hôn đơn phương phải bảo đảm có đầy đủ các yếu tố theo quy định.
Điều kiện về chủ thể đơn phương ly hôn
Xét về bên có quyền yêu cầu đơn phương chấm dứt quan hệ hôn nhân, người vợ gần như có quyền tuyệt đối trong vấn đề này. Tuy nhiên, quyền đơn phương ly hôn bị hạn chế đối với người chồng trong những trường hợp nhất định. Cụ thể theo quy định tại khoản 2 Điều 51 Luật này, chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đây được xem là chế định hạn chế quyền yêu cầu giải quyết ly hôn của người chồng và cũng đồng thời là điều kiện cần lưu ý khi tìm hiểu về vấn đề đơn phương ly hôn.
